काठमाडौं । आर्थिक मन्दी, मागपत्र प्रमाणीकरण, सेवा शुल्कलगायतका कारण वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपालीको संख्या घट्न थालेको छ । कोभिड संक्रमणपछिको दुई वर्ष वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपालीको संख्या उच्च दरले बढेको थियो । पछिल्लो समय भने यो संख्या घट्न थालेको हो ।
मेनपावर व्यवसायीहरुका अनुसार विदेश जाँदा पूरा गर्नुपर्ने विभिन्न प्रक्रियामा देखिएको कानुनी झन्झटले विदेशबाट आउने माग समेत घटेको छ । वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका महासचिव मेघनाथ भुर्तेलले अन्य श्रमिक निर्यात गर्ने छिमेकी देशको तुलनामा नेपालबाट वैदेशिक रोजगारीमा जान कानुनी प्रक्रिया झन्झटिलो रहेका कारण नेपालबाट विदेश जानेको संख्या बढ्न नसकेको बताए । कोभिडका कारण विदेश जान नपाएका नेपाली दुई वर्षमा धेरै गएका कारण अहिले घटेको देखिएको उनले बताए ।
नेपालबाट माग गरिएका कामदारको प्रक्रिया ढिलो हुने र अन्य देशबाट जाने कामदारको प्रक्रिया छिटोछरितो भएका कारण नेपालले मलेसिया र खाडी देशको माग भनेअनुसार ल्याउन नसकेको व्यवसायीको भनाइ छ । नेपालको प्रतिस्पर्धी श्रमिक स्रोत देश भारत, श्रीलंका, फिलिपिन्स, बंगलादेश, पाकिस्तानलगायत मुलुकमा भने माग आइरहेको संघका महासचिव भुर्तेलले जानकारी दिए । हाल वार्षिक रुपमा नेपालको श्रम बजारमा आउने ५ लाखमध्ये ४ लाख वैदेशिक रोजगारी र बाँकी १ लाख श्रमयोग्य जनशक्ति स्वदेशको सरकारी तथा निजी क्षेत्रमा रोजगाररत रहेको संघको भनाइ छ । वैदेशिक रोजगार विभागको विगत ३ वर्षको तथ्यांकअनुसार वार्षिक ५ लाख २३ हजार नेपाली श्रमस्वीकृति लिएर विदेश गएको देखिन्छ । विदेश जाने नेपाली युवाको संख्यालाई विश्लेषण गर्दा नेपालको श्रम बजारमा आउने श्रमयोग्य जनशक्ति ६ लाख ५० हजारभन्दा बढी रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ ।
वैदेशिक रोजगार विभागले सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्षको ४ महिनाको तथ्यांकले पनि व्यवसायीको भनाइलाई पुष्टि गरेको छ । गत आर्थिक वर्षको कात्तिकसम्म वैदेशिक रोजगारीमा जान श्रमस्वीकृति लिनेको संख्या २ लाख ५५ हजार ६७९ रहेकोमा चालु आर्थिक वर्षको कात्तिकसम्म यो संख्या २ लाख ३३ हजारमा सीमित हुन पुगेको छ ।
गत आर्थिक वर्षको पहिलो ४ महिनाको तुलनामा चालु आवको सोही अवधिमा रोजगारी खोज्दै विदेश जाने नेपाली श्रमिकको संख्या लगभग ९ प्रतिशतले घटेर १ लाख ३३ हजारमा सीमित भएको छ । पछिल्लो समय विश्वव्यापी आर्थिक मन्दीका कारण श्रम गन्तव्य देशमा रोजगारीका क्षेत्रमा संकुचन आएपछि रोजगारीका लागि जानेको संख्या घटेको हो ।
वैदेशिक रोजगारीको इतिहासमा गत आर्थिक वर्षको भदौ महिनामा सबैभन्दा बढी ७६ हजार ४०३ श्रमिकले वैदेशिक रोजगारीमा जान सरकारबाट श्रमस्वीकृति लिएका थिए । यो संख्या वैदेशिक रोजगारको तथ्यांक राख्न सुरु गरेयता २९ वर्षकै उच्च हो । तर, यो संख्या चालु आवमा भने औसत ५८ हजारमा सीमित भएको छ । वैदेशिक रोजगार विभाग ताहाचल कार्यलयले यो वर्षको साउन, भदौ र असोजको तुलनामा कात्तिकमा विदेश जान श्रमस्वीकृति लिनेको संख्या अझ घटेको जनाएको छ ।
मलेसिया जाने नेपाली श्रमिकको संख्या घटेसँगै यो वर्षको सुरुमा वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्यामा धक्का लागेको विभागको भनाइ छ । गत वर्ष साउदी अरब गएका श्रमिक पनि मलेसिया जाने क्रम बढेका कारण समग्र वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या वृद्धि भएको भए पनि हाल मलेसियाले विदेशी श्रमिक कोटा बन्द गरेको असर नेपालीको वैदेशिक रोजगारीमा परेको छ । गत वर्ष साउदी अरबमा रहेका श्रमिक पनि विभिन्न कारण देखाउँदै नेपाल फर्किएर पुनः मलेसिया गएका कारण संख्या वृद्धि भएको थियो ।
आर्थिक वर्ष २०७८–०७९ बाट लयमा फर्किएको वैदेशिक रोजगारी चालु आवको सुरुको महिनाबाट घट्न थालेको छ । कोरोना कालको लकडाउनयता आन्तरिक रोजगारीमा संकुचन आए पनि २ वर्षयता वैदेशिक रोजगारमा जानेको संख्याले रेकर्ड नै कायम गरेको थियो ।
