१ जेठ, काठमाडौं । रूसले बुधबार टर्कीमा युक्रेनसँग हुने शान्ति वार्ताका लागि सहभागी अधिकारीहरूको सूची सार्वजनिक गर्यो। तर, सो सूचीमा रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको नाम थिएन। सन् २०२२ मा युक्रेनमाथि पूर्ण आक्रमणको आदेश दिएका पुटिनको नाम सूचीमा नहुनुले उनी यसै हप्ता युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलेन्स्कीसँग आमनेसामने नहुने बलियो संकेत गरेको छ।
क्रेमलिनका अनुसार टर्की भ्रमण गर्ने रूसी प्रतिनिधिमण्डल पुटिनकै चाहनाअनुसार बनेको हो। यस टोलीको नेतृत्व पुटिनका घनिष्ट सहयोगी भ्लादिमिर मेदिन्स्कीले गर्नेछन्। टोलीमा उपरक्षा मन्त्री अलेक्जेन्डर फोमिनलगायत वरिष्ठ सैन्य तथा गुप्तचर अधिकारीहरू पनि सहभागी हुनेछन्।
अर्कातर्फ, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले पनि सुरुमा टर्कीको बैठकमा सहभागी हुने बताए पनि बुधबार मध्यपूर्वका तीन राष्ट्रको भ्रमणमा रहेका उनले वार्तामा सहभागी नहुने संकेत दिएका छन्। उनले अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियो भने टर्कीमा हुने वार्तामा सहभागी हुने बताएका छन्। ट्रम्पका विशेष दूतहरू स्टिभन विटकोफ र कीथ केलोग पनि टर्की जाने अपेक्षा गरिएको छ।
युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलेन्स्कीले रूसबाट को आउँछ भन्ने हेरेपछि मात्रै वार्ताबारे युक्रेनले कुन कदम चाल्ने हो भन्ने निर्णय लिने बताएका छन्। उनले पुटिनले वार्ता अस्वीकार गरे पश्चिमी कडा प्रतिबन्ध लाग्नुपर्ने माग गरेका छन्। जेलेन्स्कीले रूसले युद्धविरामको पालना गरे युक्रेनले पनि गर्ने बताए पनि किभले रूसले आफ्नै युद्धविराम उल्लङ्घन गरेको आरोप लगाएको छ।
विश्लेषकहरूका अनुसार तीन वर्षभन्दा लामो युद्धपछि पुटिनको सन्देश ‘रूस युद्धमैदानमा विजयी भइरहेको छ’ भन्ने भए पनि रूसी सैनिकहरू थकित छन् र मस्को नष्ट भएको सैन्य उपकरण पुनःस्थापित गर्न संघर्ष गरिरहेको छ।
ट्रम्पले शान्ति वार्ता अघि बढाउने प्रयास गरिरहँदा युक्रेनले अमेरिकाबाट सुरक्षा प्रत्याभूति आवश्यक पर्नेमा जोड दिएको छ। शान्तिको दबाब बढेसँगै ह्वाइट हाउसले मार्चमा युक्रेन र रूसले ब्ल्याक सीमा युद्ध रोक्ने सहमति गरेको र ऊर्जा पूर्वाधारमाथि हुने आक्रमण रोक्ने योजना तयार पारेको दाबी गरेको थियो। साउदी अरेबियामा भएको वार्तामा युक्रेनले ट्रम्प प्रशासनद्वारा प्रस्तावित ३० दिने युद्धविरामलाई समर्थन गरेको थियो। त्यसपछि पुटिनले ‘इस्टर युद्धविराम’ र मे ८ देखि तीन दिनको युद्धविराम घोषणा गरेका थिए, जसलाई जेलेन्स्कीले ‘चालबाजी’ को संज्ञा दिएका थिए।
बेलायत र फ्रान्सले युक्रेन–रूसबीच शान्ति सम्झौता गराउन ‘इच्छुकहरूको गठबन्धन’ निर्माण गर्ने वाचा गरेका छन्। युरोपेली मुलुकहरूको गठबन्धनले रूसलाई ३० दिने युद्धविराम स्वीकार्न वा नयाँ प्रतिबन्धको सामना गर्न समयसीमा तोकेको छ। जेलेन्स्कीले रूससँग जुनसुकै ढाँचाको वार्ताको लागि तयार रहेको बताएका छन्।
