वीरगन्ज । आर्थिक मन्दीले आर्थिक तथा औद्योगिक नगरी वीरगन्जमा घर जग्गा कारोबारमा पनि कमी आएको छ । कोभिड महामारीले विश्वव्यापी रुपमा खस्किएको अर्थतन्त्रको नकारात्मक प्रभावले घरजग्गा कारोबारमा पनि असर गरेको छ ।
आर्थिक मन्दीले व्यापार व्यावसाय ठप्प भएर बजार चलायमान हुन नसक्दा त्यसको असर घरजग्गा कारोबारमा पनि परेको हो । रेमिट्यान्सले धानेको नेपालको अर्थतन्त्रमा वैदेशिक रोजगारीमा गएकाहरुले पठाएको रकमबाट घरजग्गा किन्नेहरुको पनि बजारको महंगाईले दैनिक उपभोग्य वस्तुहरुमा नै बढी खर्च गर्नुपर्ने अवस्थाले बचत गर्न नसक्दा घरजग्गा खरिद बिक्रीमा आएको कमीले घरजग्गा कारोबारमा मन्दी छाएको हो ।
नेपाल राष्ट्र बैंकको कडाई र सरकारले ल्याएको घरजग्गा कारोबारमा नियमले पनि खरिद बिक्री कम भएको घरजग्गा कारोबारीहरु बताउछन् । सरकारले घरजग्गा रजिष्ट्रेशन गर्दा जग्गाको मूल्यांकन बराबर कै थैली रकमको बैंक भौचर दाखिला गर्नुपर्ने बाध्यकारी प्रावधानले घरजग्गा कारोबारमा कमी आएको जग्गा कारोबारी नितेन्द्र साहले बताए ।
मध्यम वर्गहरुसँग पैसा कम भएको र पैसा हुनेहरुले पनि सरकारको कडा नीतिले गर्दा घरजग्गा कारोबार बन्द गरेको उनको भनाई छ । जुनसुकै कारोबार पनि बैंक मार्फत नै गर्नुपर्ने र बैंक मार्फत कारोबार गर्दा आयस्रोत देखाउनुपर्ने व्यावस्थाले पनि घरजग्गा खरिद गर्नेहरु हिच्किचाउने गर्दा जग्गा कारोबार नै नहुने गरेको जग्गा कारोबारीहरुको भनाई छ ।
राष्ट्र बैंकको कडाईले बैंकहरुले पनि घरजग्गामा लगानी कम गरेको र अहिले बैंकमा लगानी योग्य रकम थुप्रिएर तरलताको अवस्थामा पनि बैंकको चर्को ब्याजदरकै कारण घरजग्गामा कारोबार हुन सकिरहेको छैन । सरकारकै नीतिले घरजग्गा कारोबारदेखि रियलस्टेट व्यावसायमा समेत नकारात्मक असर परेको रियल स्टेट व्यावसायीहरु बताउछन् ।
वीरगन्जमा भर्खरै मात्रै शुरु गरेको रियल स्टेट व्यावसायीहरुको अपार्टमेण्टहरु पनि अहिले बिक्री ठप्पा भएको छ । रियल स्टेट व्यासायी प्रभात रुंगटा भन्छन्, ‘वीरगन्जमा राम्रै गरौं भनेर शुरु गरियो । रियल स्टेटको अवधारणको बारेमा सरकारले कुरा बुझेन । हामीले बैंकमा धितो राखेर ऋण लिएर नै बनाएका हौं । अहिले आर्थिक मन्दीले गर्दा बिक्री ठप्प भएको छ । अपार्टमेण्ट बुक गरेकाहरुले पनि कसैले लिने चासो देखाएका छैनन् । लिने विषयमा कुरा गर्दा कतिपयले सम्झौता रद्द गर्न खोज्छन् ।’
घरजग्गा कारोबारमा व्यापक कमी आएको बैंकका कर्मचारीहरु पनि बताउछन् । नाम नछाप्ने शर्तमा उनी भन्छन्, ‘घरजग्गा बिक्री गर्ने धेरै छन् । किन्ने मान्छे थोरै छन् । ठूला व्यापारीहरुलाई भएको आफ्नै व्यापार जोगाउने चुनौती र चिन्ता छ । खर्च बढेको छ । आम्दानी घटेको छ । यसले पनि कारोबारमा कमी आएको हो ।’ उनका अनुसार मध्यम वर्गका परिवारहरु घरजग्गाको कारोबार हेरेपछि लगानी गर्नुभन्दा भईपरी आउने आकस्मिक काममा काम लाग्ने भन्दै नगद नै राख्ने गरेका छन् ।
