यस वर्षको मनसुन ‘वितण्डासहित’ नेपाल प्रवेश गरेको छ, जसले पहिलो दिनमै पूर्वी नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा क्षति पुर्याएको छ। गत बिहीबार (जेठ १५) पूर्वी नाकाबाट मनसुन भित्रिएसँगै आएको बाढी र पहिरोले धनकुटा, इलाम, झापा, सुनसरी, उदयपुर र मोरङ लगायतका जिल्लाहरू प्रभावित भएका छन्। झापामा बाढीले बगाउँदा एक जनाको मृत्युसमेत भएको छ।
क्षतिको अवस्था:
- सडक अवरोध: लेउती खोलाको बाढीले धनकुटाको साँगुरीगढीमा कोशी लोकमार्गको करिब सय मिटर सडक बगाएको थियो। झापामा पूर्वपश्चिम राजमार्गका तीनवटा डाइभर्सन पनि बाढीले बगाएका छन्।
- बस्ती डुबान र विस्थापन: झापाको कन्काई नदीमा आएको बाढी बस्तीमा पस्दा २२ परिवार विस्थापित भएका छन्। विराटनगरको केसलीया खोलामा आएको बाढीले पनि बस्तीमा कटान गरेको छ।
- निर्माणाधीन पुलमा क्षति: इलामको चुलाचुली गाउँपालिकामा कुमाले खोलाको बाढीले निर्माणाधीन पुलको संरचना बगाएको छ।
- अन्य सडक अवरोध: इलामको माई नगरपालिका, सुनसरीको बराहक्षेत्र र उदयपुरको बेलका नगरपालिकामा पहिरोका कारण सडकहरू अवरुद्ध भएका छन्।
पूर्व तयारीको आवश्यकता:
महालेखापरीक्षकको कार्यालयको प्रतिवेदनले विकासका नाममा प्रकृतिको अविवेकी दोहनले हरेक वर्ष प्रकोप बढाएको औंल्याएको छ। यस वर्ष सरदरभन्दा १५ दिन पहिले नै मनसुन भित्रिएकाले जल तथा मौसम विज्ञान विभागले थप वर्षा हुने क्रम बढ्दै जाने भएकाले सतर्कता अपनाउन आग्रह गरेको छ।
सरकारलाई हरेक वर्ष दोहोरिने विपद्को क्षति कम गर्न उद्धारलगायतको पूर्वतयारीमा विशेष ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता देखिएको छ। जोखिममा रहेका क्षेत्रहरूको पहिचान गरी त्यहाँका बासिन्दालाई सजग गराउनुका साथै मौसम पूर्वानुमानको सही सूचना तत्काल सबै ठाउँमा पुर्याउने पद्धति सक्रिय हुनुपर्नेमा जोड दिइएको छ। राज्यले नागरिकको जिउधनको सुरक्षा गर्न र विपद्जन्य असुविधा कम गर्न विशेष ध्यान दिनुपर्ने चुनौती अहिले देखिएको छ।
